Tips om te dealen met stress
In 't kort:
- Stress is op zich niet negatief
- Er zijn verschillende manieren waarop stress zich uit
- Leer erop anticiperen en weet dat je om hulp kan vragen
Vuistdikke cursussen blokken, je weg vinden in een stad die je niet kent, een uurrooster waar maar geen einde aan lijkt te komen… een mens zou voor minder stress krijgen! Met dank aan deze tips en tricks van Vicky Feremans valt de switch naar het hoger onderwijs supergoed mee.
Wanneer je van het middelbaar naar het hoger onderwijs gaat, verandert er heel wat in je leven. Niet alleen op schoolvlak, maar ook alles daarrond: je gaat misschien op kot, leert een nieuwe stad kennen, staat vaak voor het eerst in je leven in voor je eigen budget… Dat kan voor heel wat stress zorgen, zegt Vicky Feremans van de Dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding aan de Universiteit Antwerpen. Als klinisch psychologe en gedragstherapeut begeleidt ze studenten die onder andere met stress kampen.
Hoewel stress serieuze gevolgen kan hebben, wijst Vicky erop dat het niet per definitie slecht is. “Als je geen stress hebt, dan ben je misschien te nonchalant. Je hebt het nodig om goed te presteren en om te groeien. Het is belangrijk om je veerkracht op te bouwen, want je leert zo met tegenslagen omgaan. Stress is vooral niet goed als het te veel is en te lang duurt. Vaak kom ik studenten tegen bij wie dat laatste is voorgekomen. Zij zeggen dat ze het nooit meer willen ervaren, omdat ze het ooit te ver hebben laten komen.”
Wanneer we het over stress en het hoger onderwijs hebben, denken mensen in eerste instantie meteen aan studiegerelateerde stress. “Mogelijke oorzaken daarvan zijn faalangst, te veel papers of groepswerken, studiedruk, twijfels over je leerkrediet, druk van je ouders… Toch gaat het veel breder dan dat. Er zijn studenten die kampen met financiële druk, ruzie met vrienden, digitale prikkels, te weinig slaap, perfectionisme, eenzaamheid, het gevoel dat ze het perfecte studentenleven moeten leiden…”
Stress is vooral niet goed als het te veel is en te lang duurt. Vaak kom ik studenten tegen bij wie dat laatste is voorgekomen.
De vier signalen
Die prikkels kunnen verregaande gevolgen hebben, van paniekaanvallen tot slapeloze nachten. “Het is een typische fight or flight-reactie”, zegt Vicky. “Zeker wanneer er meer stress is dan je aankan zal je op vier domeinen signalen herkennen: je lichaam, gedrag, emoties en/of je denken veranderen.”
Op lichamelijk vlak kamp je misschien met hoofdpijn, hartkloppingen of duizeligheid. Qua gedrag kan het zijn dat je minder eetlust hebt, meer alcohol drinkt, moeilijker stopt met studeren of het net gaat uitstellen. Op emotioneel vlak ben je misschien prikkelbaar of angstig en kan je agressief reageren. Tot slot is er kans dat je denken verandert. Je bent sneller verstrooid, kan je niet concentreren, piekert of je kan geen beslissingen nemen.
“Hoe stress zich uit verschilt van persoon tot persoon. Het is wel belangrijk dat je signalen kan oppikken, zodat je weet dat het niet zo goed met je gaat”, legt Vicky uit.
Doorbreek de vicieuze cirkel
Er zijn heel wat zaken die je tegen stress kan doen, maar de basis is voor iedereen gelijk: je veerkracht trainen. “Op die manier blijft stress behapbaar. Als je gestresseerd bent, is het belangrijk dat je de spanning ontlaadt. Dat doe je door bijvoorbeeld op je ademhaling te letten en al wandelend matig intensief te bewegen. Is die stresspiek uit je lichaam, dan is het kwestie van weer op te laden. Dat kan door ontspannende of rustige dingen te doen zoals sporten, feesten, met vrienden afspreken, koken, een badje nemen of een wandeling maken…”
Uiteraard speelt ook het mentale aspect een rol. Soms kan je iets in je kop steken, wat daar blijft groeien. De gedachte dat je moét studeren omdat er anders een ramp gebeurt, bijvoorbeeld, of een ruzie met een vriend. “Op dat punt is het belangrijk dat je je bewust wordt van die gedachte. Klopt het wel wat je denkt? Kan je die stressoren aanpakken?”, zegt Vicky.
Door je gedrag bij te sturen, kan je stress aanpakken. Vicky: “Stel dat je non-stop studeert omdat je faalangst hebt, dan blijft de stress aanwezig omdat je geen rust neemt waardoor het studeren minder goed gaat. Ook al zegt je hoofd dat pauzeren tijdverlies is, is het op lange termijn beter om het wel te doen.”
Vraag om hulp
Aan de hogescholen en universiteiten zijn er, naast je medestudenten of docenten, verschillende mensen en instanties waar je kan aankloppen als je last hebt van stress. Aan de Universiteit Antwerpen is er bijvoorbeeld Students For Students, een project waarbij studenten een opleiding kregen om babbels te doen met medestudenten die het lastig hebben. Ook bij de Dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding, waar Vicky werkt, kan je terecht. “Als studentenpsychologen zijn wij er om te luisteren naar de studenten, om vervolgens op maat te kijken hoe we kunnen helpen. Daarnaast geven we heel wat sessies over stress en workshops over bijvoorbeeld faalangst.”