Wat zijn de verschillen tussen het middelbaar en hoger onderwijs?
In 't kort:
- Net als in het middelbaar heb je les, examens en medestudenten
- De structuur van je schooljaar is anders en ook de manier waarop men lesgeeft verschilt
- De verantwoordelijkheid ligt meer bij jou
Nu je middelbare studies bijna zijn afgerond, sta je ongetwijfeld te trappelen om aan het hoger onderwijs te beginnen. Maar hoe drastisch zal je schoolleven veranderen wanneer je naar de hogeschool of universiteit trekt? Let’s find out!
Wanneer je in een game in een nieuw level gedropt wordt is het altijd even uitzoeken hoe alles precies werkt. Het terrein is onbekend, de eindbazen zien er anders uit, je leert controls kennen die voordien niets deden… Zo voelt de overgang van het middelbaar naar hoger onderwijs ook een beetje - al is dat geen reden tot paniek.
Er zijn namelijk best veel gelijkenissen, zeggen Dorien Depover en Sarah El Abed. De twee werken aan de Universiteit Antwerpen, waar ze studenten wegwijs maken in het hoger onderwijs. “De grootste gelijkenis tussen het middelbaar en hoger onderwijs is dat je nog altijd les hebt en er ook hier examens zijn waarvoor je moet studeren”, zegt Dorien. “Er is een schoolomgeving waarin je omringd bent door medestudenten. Je klas is wel een pak groter en je leerkracht is voortaan een prof.”
Alles begint bij jezelf
Tot zover de gelijkenissen. Het module- of semestersysteem doet op het eerste gezicht wat aan het middelbaar denken, maar de concrete invulling is wel anders. “Je hebt vaak minder les, want er wordt meer verwacht dat je als student zelf met de leerstof aan de slag gaat”, zegt Dorien. “De lesblokken zijn ook veel langer. In plaats van 50 minuten heb je nu soms twee à drie uur dezelfde les, met een pauze tussen.”
Al snel zal je merken dat de lessen er anders aan toegaan. In het middelbaar vertelt de leerkracht je vaak wat je wel of niet moet kennen, aan de universiteit moet je actief notities nemen. Dat de wekelijkse toetsen wegvallen klinkt jou misschien als muziek in de oren, maar het dwingt je ook om meer op lange termijn te plannen. Voortaan moet je zelf beslissen om ’s avonds of in het weekend de boeken open te doen om te blokken, ook als de examens nog veraf lijken!
“Die planning vereist een bepaalde mindset”, zegt Sarah. “Je hebt hoorcolleges, practica, groepswerken… Zeker in een semestersysteem moet je weten wanneer je kan beginnen herhalen voor de examens.” Wie dat niet doet, loopt al snel tegen de lamp. Dat beaamt Dorien: “Vaak zien we studenten die hun aanpak uit het middelbaar willen doortrekken naar het hoger onderwijs. Wat we ook vaak zien is een verkeerde balans tussen vrije tijd en studeren. Sommigen gaan te veel feesten, maar er zijn ook studenten die zo hard focussen op hun studies dat ze van de eerste dag overwerkt zijn. Het is belangrijk dat je met mate leert genieten.”
Voor veel studenten is het eerste semester dan ook een periode waarin ze experimenteren en die balans proberen te zoeken. En die zoektocht, die moet je grotendeels zelf doen. Dorien: “Het begint en eindigt uiteindelijk bij jezelf. Er is wel veel ondersteuning vanuit de universiteit of hogeschool, waardoor er altijd iemand is aan wie je iets kan vragen, maar het is anders dan in het middelbaar. Daar gaat een leerkracht sneller oppikken wanneer het minder goed met je gaat, in het hoger onderwijs moet het meer vanuit jezelf komen. Durf dan ook toenadering zoeken.”
Vaak zien we studenten die hun aanpak uit het middelbaar willen doortrekken naar het hoger onderwijs. Wat we ook vaak zien is een verkeerde balans tussen vrije tijd en studeren.
Grote bergen leerstof verwerken
Die zelfredzaamheid uit zich ook in hoe je studeert voor de examens. “Toetsen gaan er niet zozeer zijn, vaak wel taken tussendoor. Sommige vakken werken, vooral in het eerste jaar, met proefexamens. Soms zijn er zelfs lessen met evaluaties op basis van aanwezigheid, maar die zijn er vooral in de hogere jaren wanneer de groepen kleiner zijn. De manier waarop je punten krijgt, is dus net iets anders dan in het middelbaar”, zegt Dorien.
Ze vervolgt: “Je cursus is soms tien keer dikker dan het dikste handboek uit het middelbaar. Die kun je dus niet langer gewoon vanbuiten leren: je moet veel meer inzetten op verwerken, inzichtelijk redeneren en begrijpen wat er staat. Dat doe je door structuur aan te brengen in je cursus, en vervolgens in de blok te focussen op memoriseren en herhalen.”
Daar begin je best op tijd mee, vertelt Sarah. “In het tweede semester zien we soms studenten die in de paasvakantie nog geen enkel boek openden. De boel dan nog redden is moeilijk, en zeker geen strategie om jaar na jaar vol te houden. Je zet beter vanaf het begin in op de verwerking van je leerstof, zodat je je cursus meerdere keren kan doornemen. In het eerste semester begin je best vanaf 15 november écht te studeren.”
Zoek en vind hulp
Zit je met twijfels? Dan kan je binnen je faculteit ongetwijfeld terecht bij het monitoraat. Aan de Universiteit Antwerpen is er daarnaast nog het Studenteninformatiepunt (STIP), waar je onder andere antwoorden vindt op al je vragen over planningen, faalangst en alles wat bij studeren aan het hoger onderwijs komt kijken.